Bezelye Cinsleri Nelerdir ve Nasıl Yetiştirilir?
Bezelye, (Pisum sativum) baklagiller familyasına ait bir bitki olup, besleyici özellikleri ve ekonomik değeri nedeniyle dünya genelinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Bezelye cinsleri, farklı iklim ve toprak koşullarına uyum sağlamak üzere çeşitli özellikler taşımaktadır. Bu makalede, bezelye cinsleri ve yetiştirilme yöntemleri üzerinde durulacaktır.
Bezelye Cinsleri
Bezelye cinsleri, genel olarak üç ana grupta toplanmaktadır: - Dondurulmuş Bezelye Cinsleri: Dondurulmuş bezelye, taze bezelyenin hasat edilerek hızlı bir şekilde dondurulmasıyla elde edilir. Bu tür, genellikle 'Sugar Snap' ve 'Snow Pea' gibi tatlı ve yenilebilir kapsüllere sahip çeşitleri içerir.
- Kuruyarak Tüketilen Bezelye Cinsleri: Bu türler, genellikle kurutulmuş olarak tüketilir ve genellikle 'Green Pea' veya 'Yellow Pea' olarak adlandırılır. Bu bezelye çeşitleri, yemeklerde ve çeşitli gıda ürünlerinde kullanılır.
- Taze Bezelye Cinsleri: Taze tüketim için yetiştirilen bu türler, genellikle daha tatlı ve lezzetli olup, salatalarda veya yan yemeklerde kullanılmaktadır. Bu cinsler arasında 'Little Marvel' ve 'Sweet Horizon' gibi popüler çeşitler bulunmaktadır.
Bezelye Yetiştiriciliği
Bezelye, soğuk iklim bitkisi olarak bilinir ve genellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında ekilmektedir. Bezelye yetiştiriciliği, belirli adımlar ve dikkat edilmesi gereken noktaları içermektedir: - Toprak Hazırlığı: Bezelye, iyi drene olmuş, humuslu ve hafif asidik toprakları tercih etmektedir. Toprak pH değeri 6.0-7.0 arasında olmalıdır.
- Ekim Zamanı: Bezelye, soğuk havalara dayanıklı bir bitki olduğundan, toprak sıcaklığının 5-10 °C arasında olması en uygun ekim zamanıdır. Genellikle mart ve nisan aylarında ekilir.
- Ekim Yöntemi: Tohumlar, 4-5 cm derinliğine ve 2-5 cm aralıklarla ekilmelidir. Ekim sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli husus, tohumların nemli bir ortamda filizlenmesini sağlamaktır.
- Sulama: Bezelye, kök gelişimi için düzenli sulama gereksinimi duyar. Özellikle çiçeklenme döneminde su ihtiyacı artar, bu nedenle toprak sürekli nemli tutulmalıdır.
- Gübreleme: Bezelye, azot bağımlı bir bitki olup, yetiştirilmeden önce toprağa azotlu gübre eklenmesi önerilmektedir. Ayrıca, fosfor ve potasyum içeren gübrelerin de kullanılması, bitkinin sağlıklı gelişimi için faydalıdır.
- Hasat: Bezelye, genellikle ekimden 60-70 gün sonra hasat edilebilir. Taze bezelyeler, balon kapsülleri açılmadan önce toplanmalıdır.
Ekstra Bilgiler ve Tavsiyeler
Bezelye, hem besleyici özellikleri hem de lezzeti açısından oldukça değerli bir sebzedir. Yetiştiricilerin dikkate alması gereken bazı ekstra bilgiler: - Hastalık ve Zararlılar: Bezelye, çeşitli hastalıklara ve zararlılara karşı hassas olabilir. Özellikle yaprak lekesi, mantar hastalıkları ve böcekler gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Bu nedenle, uygun koruma yöntemleri ve pestisit kullanımı önemlidir.
- Rotasyon: Bezelye, rotasyon sistemlerinde kullanılarak toprak verimliliğini artırabilir. Aynı alanda sürekli olarak bezelye yetiştirmek yerine, farklı bitkilerle dönüşümlü olarak ekim yapılması önerilmektedir.
- Tüketim Alanları: Taze bezelye, salatalarda, çorbalarda, garnitürlerde ve çeşitli yemeklerde kullanılabilirken, kurutulmuş bezelye, çorba ve pilav gibi yemeklerde tercih edilmektedir.
Sonuç olarak, bezelye cinsleri ve yetiştirilmesi, tarımsal üretimde önemli bir yer tutmaktadır. Doğru yöntemler ve dikkatli bir yaklaşım ile yüksek verimli ve sağlıklı bezelye yetiştirmek mümkündür. |
.jpg "Kıymalı Bezelye Tarifi ve Malzemeleri")
.jpg "Bezelye Tarifi ve Malzemeleri")
.jpg "Bezelye Yetiştiriciliği ve Bakımı")
.jpg "Köfteli Bezelye Tarifi ve Malzemeleri")
.jpg "Patatesli Bezelye Tarifi ve Malzemeleri")
Bezelye cinsleri hakkında bilgi sahibi olmak ve nasıl yetiştirileceğini öğrenmek gerçekten ilginç. Özellikle dondurulmuş bezelye çeşitlerinin tatlı ve yenilebilir kapsüllere sahip olması dikkatimi çekti. Taze bezelye cinslerinin salatalarda ve yan yemeklerde kullanılması da oldukça yaygın. Bu bitkinin soğuk iklimlerde yetişmesi ve ekim zamanının belirli bir sıcaklık aralığında olması gerektiği bilgisi bence çok faydalı. Ayrıca, sulama ve gübreleme gibi yetiştiricilik süreçlerinin detayları da önemli. Özellikle azotlu gübre kullanımı ve düzenli sulama ihtiyacı, sağlıklı bir bezelye yetiştirmek için ne kadar kritik. Hastalık ve zararlılarla mücadele etmenin gerekliliği de göz ardı edilmemeli. Sizce de bezelye rotasyon sistemlerinde kullanıldığında, toprak verimliliğini artırma potansiyeli var mı?
Cevap yazÖzgünel Bey, bezelye yetiştiriciliği hakkındaki bu derinlemesine ilginiz gerçekten takdire şayan. Bezelyelerin rotasyon sistemlerindeki rolüne dair sorunuz çok yerinde:
Toprak Verimliliği ve Bezelye Rotasyonu
Bezelye, baklagil familyasından olması nedeniyle köklerindeki rhizobium bakterileri sayesinde atmosferdeki serbest azotu toprağa bağlayabilir. Bu nedenle rotasyon sistemlerinde:
- Kendisinden sonra ekilecek bitkilere azotça zenginleşmiş toprak bırakır
- Toprak yapısını iyileştirir ve organik madde içeriğini artırır
- Kimyasal gübre ihtiyacını azaltarak sürdürülebilir tarıma katkı sağlar
Pratik Rotasyon Önerileri
Bezelye hasadından sonra mısır, domates veya kabak gibi ağır azot tüketen bitkiler ekerek topraktaki bu birikimden maksimum fayda sağlayabilirsiniz. 3-4 yıllık rotasyon döngüleri hem toprak sağlığı hem de hastalık kontrolü açısından ideal olacaktır.
Bezelyenin bu özelliği, onu sadece besin değeriyle değil, tarım sistemleri içindeki stratejik rolüyle de değerli kılıyor.